धर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे समवेता युयुत्सवः।
मामकाः पाण्डवाश्चैव किमकुर्वत सञ्जय ॥1॥
અનુવાદ:
ધૃતરાષ્ટ્ર બોલ્યા: હે સંજય! ધર્મભૂમિ કુરુક્ષેત્રમાં યુદ્ધ કરવા માટે એકત્ર થયેલા મારા પુત્રો અને પાંડવો શું કરી રહ્યા છે?
અંતર્જ્ઞાન:
- આ શ્લોકમાં અંધ રાજા ધૃતરાષ્ટ્ર એ સંજય પાસેથી પૂછે છે કે પાંડવો અને કૌરવો યુદ્ધ માટે એકત્ર થયા પછી શું કરી રહ્યા છે.
- "ધર્મક્ષેત્રે" એટલે કે કુરુક્ષેત્ર એક પવિત્ર ભૂમિ છે, જ્યાં આ યુદ્ધ માત્ર રાજકીય નહીં, પણ ધર્મ અને અધર્મ વચ્ચેનો સંઘર્ષ છે.
- ધૃતરાષ્ટ્ર આશંકિત છે કે કુરુક્ષેત્રની પવિત્રતા તેના પુત્રો (કૌરવો) પર પ્રભાવ ન કરે અને તેઓ ધર્મ તરફ વળીને પાંડવો સાથે સંધિ ન કરી લે.
- આ શ્લોક યુદ્ધ અને નૈતિકતાના દ્વંદ્વની શરૂઆત દર્શાવે છે.
સારાંશ:
अनुवाद:
धृतराष्ट्र बोले: हे संजय! धर्मभूमि कुरुक्षेत्र में युद्ध की इच्छा से एकत्र हुए मेरे पुत्रों और पांडवों ने क्या किया?
अंतर्ज्ञान:
- यह श्लोक महाभारत के युद्ध से पहले का है, जहां अंधे राजा धृतराष्ट्र अपने मंत्री संजय से पूछते हैं कि युद्धभूमि कुरुक्षेत्र में क्या हो रहा है।
- "धर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे" – कुरुक्षेत्र को धर्मभूमि कहा गया है क्योंकि यह एक पवित्र स्थान है जहाँ धर्म और अधर्म के बीच युद्ध होने वाला है।
- धृतराष्ट्र को चिंता है कि कहीं उनके पुत्र (कौरव) धर्मक्षेत्र के प्रभाव से पांडवों के सामने कमजोर न पड़ जाएँ।
- यह श्लोक कर्म और धर्म के संघर्ष की शुरुआत का संकेत देता है।
सारांश:
Translation:
Dhritarashtra said: "O Sanjaya, what did my sons and the sons of Pandu do after assembling in the holy land of Kurukshetra, eager for battle?"
Intuition:
- This verse marks the beginning of the Bhagavad Gita, where King Dhritarashtra, who is blind (both physically and morally), asks his advisor Sanjaya about the battle.
- "Dharmakshetre Kurukshetre" – Kurukshetra is called the "field of dharma" because it is not just a battleground but a place where righteousness (dharma) will be tested.
- Dhritarashtra fears that his sons (Kauravas) may be influenced by righteousness and lose their will to fight against the Pandavas.
- This verse sets the stage for the battle between dharma (righteousness) and adharma (unrighteousness).
